Ελιάρ, Πολ

(Paul Éluard, Σεν Ντενί 1895 – Σαραντόν, Παρίσι 1952). Λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Γάλλου ποιητή Πολ Εζέν Γκρεντέλ (Paul Eugène Grindel). Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου πολέμου, ο οποίος αποτέλεσε σημαντική εμπειρία που επηρέασε τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του, ο Ε. γνωρίστηκε με τους Αντρέ Μπρετόν, Λουί Αραγκόν και Φιλίπ Σουπό. Αφού υπήρξε ένας από τους πρωτεργάτες του ντανταϊσμού στη Γαλλία, ίδρυσε μαζί τους το κίνημα του σουρεαλισμού (υπερρεαλισμού), από το οποίο, όμως, αποχώρησε το 1938, όταν έκρινε πως η κατάσταση στην Ευρώπη απαιτούσε και επέβαλε μια πιο άμεση και ολοκληρωτική στράτευση. Μετά το 1938, η ποίησή του, μολονότι δεν παρουσιάζει βαθιές αντιφάσεις στην εξέλιξή της, εμφανίζει στοιχεία απομάκρυνσης από τα ιδεολογικά δεσμά του υπερρεαλιστικού κινήματος. Η θεματολογία της, καθώς και η μορφή της, ακολουθούν παραδοσιακή γραμμή. Ο Ε. εξακολουθεί να υμνεί τη ζωή, τον έρωτα, τη χαρά, αλλά αποδίδει μια νέα ηθική αξία στην ποίηση και στον ίδιο τον ποιητή, ο οποίος, κατά τον Ε., είναι εκείνος που εμπνέει και όχι που εμπνέεται. Το σύνολο του έργου του χαρακτηρίζεται από μια διάθεση καταδίκης για καθετί που ταπεινώνει και εξευτελίζει τον άνθρωπο και μια επίμονη έκκληση στους ανθρώπους να επιδιώξουν την ευτυχία τους. Μετά τα πρώτα του κείμενα –Το καθήκον και η ανησυχία (1917) και Ποιήματα για την ειρήνη (1918)– ακολουθεί το ποιητικό του έργο που εντάσσεται στο κίνημα του υπερρεαλισμού και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τις συλλογές Πρωτεύουσα του πόνου (1926), Το δημόσιο ρόδο (1934) και Τα γόνιμα μάτια (1936). Από τα ποιήματα της τελευταίας περιόδου πρέπει να αναφερθούν –εκτός από την Αδιάκοπη ποίηση (1946)– οι συλλογές που έγραψε την περίοδο της γαλλικής Αντίστασης, στην οποία είχε δραστήρια συμμετοχή: Ποίηση και αλήθεια (1942), Πρόσωπο με πρόσωπο με τους Γερμανούς (1944). Τα τελευταία χρόνια η έμπνευση του Ε. μοιράζεται ανάμεσα στην ποιητική αναζήτηση και στην πρόθεσή του να προπαγανδίσει τις πολιτικές του ιδέες, που συνδέονταν με τον ρόλο του στρατευμένου ποιητή: Πολιτικά ποιήματα (1948), Ένα μάθημα ηθικής (1949). Ποιήματα του Ε., ο οποίος έτρεφε μεγάλη αγάπη για την Ελλάδα, έχουν μεταφραστεί και στα ελληνικά. Ο Γάλλος ποιητής Πολ Ελιάρ.